Gelukkig Nieuwjaar

Selamat Tahun Baru

Keinginan terbaik untuk Tahun Baru dan kesehatan yang baik

Op het strand van Seminyak

Gezellig muziek op strand bij zonsondergang

Verjaardag, snorkelen en cultuur

Zaterdag 12 december stond natuurlijk in het teken van mijn verjaardag en de avond afgesloten in The Damai, het meest luxueuze resort in de heuvels van Lovina, dat gerund wordt door een Deense kok. Voor het eerst op Bali een heerlijke wijn gedronken. Natuurlijk met breng- en haalservice, zodat ik niet met alcohol op de berg af hoefde te dalen op de motorbike.

Een van de grootste sportieve activiteiten in Noord-Bali is duiken en snorkelen. Vooral Menjangan Eiland (in het uiterste noordwesten) en de kust daarvoor zijn wereldberoemde duikplekken. Maar ook snorkelen achter de koraalriffen hier vlak onder de kust van Lovina zijn de moeite waard. Dit laatste dus maar eens geprobeerd op dinsdag 15 december en een boot gehuurd voor twee uur. Het werd geen groot succes. Wij beiden kampen we met een ‘slechte’ conditie voor dit soort wateractiviteiten, maar toch kregen we een goede indruk van het indrukwekkende leven hier onder water. Ik kan me voorstellen dat het hier voor echte duikers een waar onderwaterparadijs moet zijn. Het is me gelukt om een klein filmpje op te nemen voor een summiere indruk.

Donderdag 17 december voor de laatste keer naar Singaraja. Na het nuttigen van de heerlijke Iced Mochaccino naar het koninklijk Paleis van Singaraja geweest. Een pareltje dat in mijn toeristische gids niet wordt vermeld en ik ook niet heb kunnen terug vinden in o.a. The Lonely Planet. Wij werden er op geattendeerd door een vrouw, die Nederlandse studenten begeleid aan de universiteit van Singaraja.

Een stukje geschiedenis voor de liefhebber.

Het koninkrijk Buleleng begon in 1599 met Ki Gusti Anglurah Pandji Sakti, die als zoon van de koning van Gelgel, Klungkung verliet en in Buleleng, Noord-Bali een nieuw koninkrijk vestigde.

In 1604 werd in het centrum van het koninkrijk een prachtig paleis opgericht en genoemd Singaradja. Deze naam (Singa = leeuw, Raja/Radja = koning) verwijst naar de bijnaam van de inwoner van het paleis, de koning die gelijk was aan de moed van een leeuw. Deze heette Ki Gusti Ngurah Pandji Sakti.

(note: Pandji komt van het gelijknamige dorp, 5km ten zuidwesten van Singaraja waar de eerste koning zich vestigde.) Onder zijn heerschappij werden gebieden in Bali en Oost-Java veroverd en onder zijn opvolgers grote delen van Lombok en kreeg daardoor een belangrijke machtspositie in de regio.

De generaties na Pandji Sakti (1780 en later) waren een stuk minder bekwaam. En de koning van Karangasem wist dan ook de troon van Buleleng te veroveren. De inwoners van Singaraja gaven de strijd niet op en in 1823 lukt het ze om Karangasem te verdrijven.

 In 1846, 1848 en in 1849 landden hier Nederlandse expeditietroepen die Singaradja kortstondig bezetten om de plundering van gestrande schepen (strandrechten noemde de Balinezen het) te beëindigen. In dat laatste jaar kwam het grootste deel van het koningshuis om in een rituele zelfmoordaanval en werd hun paleis verwoest.

In 1860 werd toen het overgebleven lid van de familie, Ki Gusti Ngurah Ketut Djlantik door de Nederlanders tot koning van Buleleng aangesteld. Hij steunde de opstand tegen de Nederlanders in het nabijgelegen Banjar in 1868 en werd uiteindelijk in 1873 verbannen naar Padang. Formeel verloor het koninkrijk zijn zelfstandigheid pas in 1882, toen het onder rechtstreeks Nederlands bestuur kwam. Pas in 1929 benoemden de Nederlanders weer een regent en nieuwe Raja van Buleleng, namelijk diens kleinzoon Ki Gusti Putu Djlantik uit het Pandji Sakti geslacht.

Hij werd bekend als Anak Agung Putu Djlantik (anak agung = kleinkind). Hij renoveerde het Koninklijk Paleis wat er nu nog staat en stichtte samen met de Nederlanders de bibliotheek Gedong Kirtya op zijn terrein. Hij stierf in 1944 en werd opgevolgd door zijn oudste zoon Anak Agung Pandji Tisna, Raja (koning) van Buleleng/Singaraja, dit bleef hij formeel tot 1950 toen de nieuwe republiek Indonesië de koningshuizen afschafte. Hij was de eerste Balinese koning die zich bekeerde tot het christendom en toen hij in 1978 stierf, was hij ook de eerste Balinese koning die niet gecremeerd maar alleen begraven werd. Daarnaast was A.A. Pandji Tisna een bekend Balinees romanschrijver en de pionier van het toerisme naar Bali en 'grondlegger' van de toeristische badplaats Lovina, toen hij besloot om hier de eerste verblijfsaccommodatie te laten bouwen.

Raja A.A. Pandji Tisna was ook romanschrijver

Een kamer (=huis) van de laatste Raja.

De woonkamer (= huis) van de laatste Raja

Het Koninklijk Paleis van Singaraja "de Puri Agung Buleleng" ligt dicht bij de lontar bibliotheek "Gedong Kirtya", aan de Jalan Mayor Metra. De bibliotheek “Gedong Kirtya” vormt de enige bibliotheek ter wereld waar zich palmbladhandschriften (oude en heilige teksten in oud-Balinees op bladeren van de lontarpalm; Borassus flabellifer) bevinden. In de bibliotheek bevinden zich ook vele Nederlandstalige boeken over het toenmalige Indië.

Palmbladhandschriften van 400 jaar oud

Het Puri Agung is meerdere malen gerenoveerd en wordt nu mondjesmaat voor het publiek opengesteld. Bezoekers kunnen een aantal foto's van de Raja's (Koningen) van Buleleng zien in het oude huis, waar de laatste radja en zijn gezin woonde. De afstammelingen van de Raja's wonen hier nog o.a. een van de vier vrouwen van de laatste radja en ZKH Kroonprins Ngurah Ugrasena, kleinzoon van de laatste Raja van Buleleng, A.A. Pandji Tisna.

Zaterdagavond hebben wij afscheid genomen van onze vriend ‘Totok’ die we bijna iedere avond tegenkwamen. Grace en hij moesten natuurlijk uitgebreid op de foto en zijn dochter in Canada moest ook worden ingelicht!

De motor moet ook op de foto

Afgelopen zondag zijn we vertrokken naar Legian waar we de feestdagen doorbrengen en 7 januari weer verder trekken naar vrienden in Jakarta.

Laatste etentje in Spice Beach Club in Lovina

Natuurlijk wensen wij al onze blogvolgers prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar.

Grace en Henk

Vakantie vieren

De afgelopen twee weken hebben wij niet veel ondernomen. Het leek wel vakantie vieren.

De bergen in Noord-Bali

Blokker komt langs met huishoudelijke spullen

Een beetje gitaar spelen

Vooral op zoek geweest naar nieuwe restaurantjes, maar ook voor het eerste meerder malen thuis gegeten, nadat we ontdekt hadden waar je goed vlees kan kopen.

Net om de hoek bij ons is een warung, waar iedere avond een goed Nederlands sprekende Javaan (70) zit en muziek speelt. Zijn echte naam kennen we niet, maar hij noemt zich Totok (Wiki: Totok is het Indonesische of Maleisische woord voor een in Nederlands-Indië wonende volbloed 'blanke', Europese, Nederlander. Het houdt in ieder geval in dat geen van beide ouders Indisch of Indonesisch bloed hebben. De totok kan in Indië geboren zijn, of daar zijn komen wonen.)

Op 1 december zijn wij bij hem thuis geweest in de bergen hier in Lovina. Hij blijkt hier meerdere warungs te bezitten en ook op Java nog een woning te hebben waar hij af en toe op zijn grote Harley Davidson naar toe scheurt.

Gaat Grace zingen met haar vriend Totok?

Donderdag 3 december was de eerste echte tropische regenbui. Maar volgens de Balinese meteorologische dienst zal het natte seizoen pas echt in januari beginnen. Dit als gevolg van de invloed van El Niño.

De weg naar ons huis

De veestapel van onze buurman

De kokosnoten worden uit onze bomen gehaald voor een ceremonie

Enkele jonge kokosnoten gegeten

Het vallen van de avond

Verder onze reis op Sumatra geregeld via een reisbureau in Medan, de visa in orde gebracht en de vliegtickets geboekt. Zijn we tot eind januari weer onder de pannen.

Op mijn verjaardag hebben wij gedineerd in de heuvels van Lovina met uitzicht op het strand en de Bali zee.

Uitzicht bij The Damai

Eten bij The Damai

Verder gaan we ons zo langzamerhand richten op ons vertrek hier uit het noorden van Bali. Zondag 20 december nemen we onze intrek in een hotel in Legian tot ons vertrek naar Jakarta en later naar Medan / Sumatra.

De Baligroeten van Grace en Henk

Munduk en de bergen van Noord-Bali

Tocht naar Munduk in de bergen.

Op zondag 15 november wezen borrelen bij een van de Nederlandse eigenaren (Fred) van een Beach Club, waar een achttal Nederlanders iedere zondagmiddag bijeenkomen om ouderwets te klaverjassen. Vele verhalen gehoord met een ieder toch weer zijn eigen, unieke achtergrond.

Ook de volgende dag weer veel gezien van Nederlanders hier. Wij zijn door de ‘wijk’ Kampung Belanda gereden. Mooie grote villa‘s, direct gelegen aan de Bali-zee met prachtig uitzicht. Vele van de villa’s zijn echter maar een paar maanden per jaar door de eigenaar bewoond, de overige tijd worden ze verhuurd. Het leek nu een uitgestorven dorp. Mooi, maar doods. Daarna werden we getrakteerd op een bijna tropische bui. Zou het natte seizoen aanstaande zijn?

Dinsdag 17 november niet veel gedaan. Michiel is vertrokken naar Dubai en op onze chill-plek hebben we Harry ontmoet. Oud-hoogleraar aan de universiteiten van Utrecht en Jakarta en geeft nu gastcolleges ‘westerse culturen’ aan de universiteit van Singaraja. Hij woont in Anturan, een van de dorpjes waaruit Lovina bestaat.

Uitzicht bij Mayong

De volgende dag naar Munduk in de bergen van Noord-Bali gereden. Omdat er nauwelijks richtingsborden naar plaatsen staan aangegeven, hebben we wat gedwaald, verschillende ‘berg’dorpjes gezien, maar uiteindelijk na 2½ uur op de motorbike in Kayu Putih / Munduk aangekomen. Ingecheckt bij een zeer charmant hotel met aparte, losstaande huisjes en een fantastisch uitzicht. Dit deel van Noord-Bali is ook uitgeroepen tot Nationaal Park, naast het al bestaande West Bali Nationaal Park.

Een wandeling gemaakt door de rijstvelden, de omgeving verder verkent per motorbike en 's avonds bij het hotel gedineerd en genoten van de wat koude avond. 

Uitzicht vanuit hotel

Wandeling door rijstvelden

 De volgende dag –donderdag-  afgerekend in het hotel. Voor het gebodene was de rekening een schijntje. De prijzen mogen ze best hier verhogen.

Vanuit Munduk rij je langs de kratermeren Danau Tamblingan en Danau Buyan en kom je tenslotte uit bij het B(e)ratan meer met als grootste en bekendste plaats Bedugul.

Danau Tamblingan

Het Bratan-meer staat bekend als het "heilige bergmeer", de omgeving is zeer vruchtbaar. Het ligt op 1200 meter hoogte en het klimaat is daardoor koel. Dit meer is van groot belang, omdat het de rijstvelden in de verre omtrek van water voorziet en aan dit meer staat een van de bekendste tempels van Bali: Pura Ulun Danu Bratan.

De Ulun Danu Bratan is een Balinese Pura, een hindoeïstische tempel. De tempel is gewijd aan de godin Dewi Danu, de godin van het water, meren en rivieren.

Het complex werd in 1633 door de raja’s van Mengwi gebouwd. Het is verdeeld over verschillende eilandjes. De Meru, met elf daken (tumpangs) (op het grootste van de twee eilandjes) is gewijd aan Shiva en zijn gemalin Parvati. Ook Boeddha (als reïncarnatie van Vishnu) heeft een plaats in de hindoeïstische godentempel.

De meru daarachter met drie tumpangs is de verblijfplaats voor Dewi Danu.

Voor de toegangspoort staat er links een klein boeddhistisch heiligdom. Op Bali sluiten beide religies elkaar niet uit!

Pura Ulun Danu Bratan met de twee meru's

Onderweg naar de Pura Ulun Danu Bratan nog even gestopt bij de waterval van Melanting en in de Golden Valley wat gedronken bij Eco Lodge Café. Helemaal verlaten in een vallei met koffiestruiken en ja, alweer dichtbij een waterval (Golden Valley Waterfall)

Noord Bali

Lovina.

Het noorden van Bali verschilt nogal van het zuiden. De mensen zijn vriendelijker in de omgang, maar hebben minder ervaring met het toerisme. Waarschijnlijk heeft het toerisme hier pas later zijn intrede gedaan. Verwacht hier geen mooie zandstranden of bounty-uitzichten. De natuur bestaat uit de bergen, vulkanen en het regenwoud.

Vogels in de tuin

    
Het is nu laag seizoen, maar desondanks zijn er nog te weinig toeristen. Het is zeer rustig en de restaurants zitten ’s avond niet vol. Sommigen zien zelfs de hele avond geen klandizie.

De twee grootste steden in het noorden zijn Singaraja en Seririt. Beide steden maken een wat vervallen indruk. Blijkbaar heeft het noorden toch minder geld tot zijn beschikking. Mogelijk is dit een verklaring voor het feit dat de mensen hier toch wat meer ‘bedelen’ dan in het zuiden.

Het verkeer is ook minder gedisciplineerd dan in het zuiden Door rood licht en tegen het verkeer in rijden is hier nog heel gewoon. Vooral in Singaraja en ’s avonds is het soms linke soep. En de verplichte helm? Er is hier geen politie en dan hoeft het natuurlijk niet, zeggen de lokale mensen.

Onze villa staat halverwege de kust en de bergen en ligt erg rustig. Onze buren is een klein boertje met drie varkens, een koe en veel kippen.

Alles is iets te rustig naar de zin van Grace.

Opvallend zijn de vele Nederlanders die zich hier hebben gevestigd. Velen al meer dan tien jaar. Zo hebben we een Leidse makelaar ontmoet, een vijftal die een restaurant of Beach Club hebben en een aantal Duitsers met villa’s, waaronder onze overburen.

Een Nederlander runt een hotel en heeft het hele hotel (kamers incluis) versierd met schelpen. (een vriend houdt van mozaïek, dus waarom niet schelpjes)

 

Allen geven aan hier rust te zoeken en velen hebben hun huis in de bergen.

Dit krijg je met Hollanders in de buurt

En er is een heus Kampung Belanda met straatnamen als Tulip, Lotus en Melati. Kapitale villa’s met uitzicht op de Bali zee. Maar de meesten slechts een aantal maanden per jaar bewoont.

Lomboks t.o.v. kampung Belanda

Bij Fred's Beach House

Uit alle gesprekken weer veel geleerd over Bali, Indonesië en de mores van de Balinezen.

De volgende keer weer onze belevenissen in Noord-Bali.

De Baligroeten van Grace en Henk

Kinderen, tempels en watervallen.

Vrijdag 6 november zijn de kinderen naar het zuiden naar Sanur vertrokken om met z’n tweetjes nog een goede week samen op te trekken. Wij hebben weer eens boodschappen gedaan in Singaraja en ’s avonds thuis spaghetti gegeten. De volgende dag naar de tweede stad in het noorden, Seririt, geweest. Beide steden maken een vervallen indruk. Blijkbaar heeft het noorden toch minder geld tot zijn beschikking. Mogelijk is dit een verklaring voor het feit dat de mensen hier toch wat meer ‘bedelen’ dan in het zuiden. Voor de toerist is in deze steden niets te vinden. Hoewel, in Singaraja de lekkerste Iced Mochaccino Coffee Blended gedronken ooit!

De zondag lekker in Lovina gebleven.

9 november was Anouchka jarig, gevierd met haar broertje. Wij hebben ons die avond tegoed gedaan aan een copieuze maaltijd in een restaurant aan de rand van desa Anturan.

Dinsdag was het weer een tijd voor een grote tocht op de motorbike. Naar het oosten voorbij Singaraja een aantal dorpjes en de nodige hindoetempels gezien een van de beroemdste tempels van Noord-Bali de Pura Beji in Sangsit, 4km ten oosten van Singaraja. Een symmetrisch complex met drukke decoratie met vreselijke heksen en scenes uit de Ramayana. Veel slangen (naga’s) flankeren de toegangspaden. Centraal staat de zetel voor de rijstgodin Dewi Sri. Diverse hoge stenen tronen dragen linga’s, die Shiva representeren als god van de vruchtbaarheid.

(Ramayana: tweede volksepos van de hindoes over huwelijksliefde en – trouw)

(linga’s: stenen fallus als belichaming van Shiva)

Pura Beji

Begin ceremonie in Sangsit

Pura Beji: heksen en demonen

Pura Beji

Pura Beji: Slangen en goden

Pura Beji

Dichtbij staat de Pura Dalem Dalem heeft de betekenis van ‘binnen’ en ‘onder’. Het is een tempel die aan de goden en godinnen van de onderwereld gewijd zijn. Bijzonderheid van deze tempel zijn de reliëfs aan de buitenmuur met erotische voorstelling, die de vruchtbaarheid (van de velden) symboliseren.

Vruchtbaarheid van ..

Pura Dalem

Daarna verder naar het oosten naar Kubu Tambahan (Kubutambahan) en de tempel Pura Meduwe Karang, een van de beroemdste tempels van Bali. In de gehele maand februari worden hier diensten gehouden en komen Balinezen uit heel Bali hier naar toe. Volgens een gids is dit de enige ‘Meduwe’ tempel op Bali, maar dit zegt me niets.

Ook hier weer vele afbeeldingen uit de Ramayana, zoals Rama (de zevende incarnatie van de god Vishnu, de hoofdfiguur), Laksmana (broer van Rama), de apenkoning Sugriva en Hanuman (Hanoman), de aanvoerder van het apenleger.

Bijzonder en beroemd is de afbeelding van de ‘bloemenfiets’. Is het een Nederlander in Balinese kledij of een Balinees, die door een wereld van bloemen rijdt? De beeldhouwer is in ieder geval de ketting vergeten!

Van belang is te weten dat Noord-Bali in 1853 onder Nederlandse controle kwam te staan en dat later in deze streken is gevochten. Nederlanders en fietsen zijn dus niet onbekend, gezien ook het feit dat in Singaraja nog veel oude mensen zich op een –eveneens zeer oude- fiets voortbewegen.

Ingang Pura Meduwe Karang

De beroemde bloemenfiets

Air Sanih

Weer een paar kilometer naar het oosten naar Air Sanih. Een openluchtzwembad, gevoed met –ijskoud-  bronwater. Dit was weer eens een tegenvaller, weinig mensen en de kwaal van Bali: eens mooi gemaakt, maar daarna niet onderhouden, waardoor het er na 3 à 4 jaar vervallen uitziet.

Dit alles werd echter ruimschoots goed gemaakt door de 7km naar het zuiden gelegen Sekumpul-watervallen.

Een lange wandeltrip, maar midden in de overweldigende natuur. Mooier dan Gitgit. (zie vorig blog).

De foto’s spreken voor zich.

De volgende dag -woensdag een regenbui. Zou het regenseizoen aanbreken? In ieder geval viel de elektriciteit weer voor een paar uur uit. Het is niet beter dan 4 jaar geleden.

De volgende dagen in en rond Lovina gebleven en tot onze verassing vele Nederlanders ontmoet die hier wonen en werken. Daarover de volgende keer meer.

De Baligroeten van Grace en Henk

Zonsondergang bij Sea Breeze Café in Lovina - Kalibukbuk