Bali en Sumatra: Verjaardag, snorkelen en cultuur

Zaterdag 12 december stond natuurlijk in het teken van mijn verjaardag en de avond afgesloten in The Damai, het meest luxueuze resort in de heuvels van Lovina, dat gerund wordt door een Deense kok. Voor het eerst op Bali een heerlijke wijn gedronken. Natuurlijk met breng- en haalservice, zodat ik niet met alcohol op de berg af hoefde te dalen op de motorbike.

Een van de grootste sportieve activiteiten in Noord-Bali is duiken en snorkelen. Vooral Menjangan Eiland (in het uiterste noordwesten) en de kust daarvoor zijn wereldberoemde duikplekken. Maar ook snorkelen achter de koraalriffen hier vlak onder de kust van Lovina zijn de moeite waard. Dit laatste dus maar eens geprobeerd op dinsdag 15 december en een boot gehuurd voor twee uur. Het werd geen groot succes. Wij beiden kampen we met een ‘slechte’ conditie voor dit soort wateractiviteiten, maar toch kregen we een goede indruk van het indrukwekkende leven hier onder water. Ik kan me voorstellen dat het hier voor echte duikers een waar onderwaterparadijs moet zijn. Het is me gelukt om een klein filmpje op te nemen voor een summiere indruk.

Donderdag 17 december voor de laatste keer naar Singaraja. Na het nuttigen van de heerlijke Iced Mochaccino naar het koninklijk Paleis van Singaraja geweest. Een pareltje dat in mijn toeristische gids niet wordt vermeld en ik ook niet heb kunnen terug vinden in o.a. The Lonely Planet. Wij werden er op geattendeerd door een vrouw, die Nederlandse studenten begeleid aan de universiteit van Singaraja.

Een stukje geschiedenis voor de liefhebber.

Het koninkrijk Buleleng begon in 1599 met Ki Gusti Anglurah Pandji Sakti, die als zoon van de koning van Gelgel, Klungkung verliet en in Buleleng, Noord-Bali een nieuw koninkrijk vestigde.

In 1604 werd in het centrum van het koninkrijk een prachtig paleis opgericht en genoemd Singaradja. Deze naam (Singa = leeuw, Raja/Radja = koning) verwijst naar de bijnaam van de inwoner van het paleis, de koning die gelijk was aan de moed van een leeuw. Deze heette Ki Gusti Ngurah Pandji Sakti.

(note: Pandji komt van het gelijknamige dorp, 5km ten zuidwesten van Singaraja waar de eerste koning zich vestigde.) Onder zijn heerschappij werden gebieden in Bali en Oost-Java veroverd en onder zijn opvolgers grote delen van Lombok en kreeg daardoor een belangrijke machtspositie in de regio.

De generaties na Pandji Sakti (1780 en later) waren een stuk minder bekwaam. En de koning van Karangasem wist dan ook de troon van Buleleng te veroveren. De inwoners van Singaraja gaven de strijd niet op en in 1823 lukt het ze om Karangasem te verdrijven.

In 1846, 1848 en in 1849 landden hier Nederlandse expeditietroepen die Singaradja kortstondig bezetten om de plundering van gestrande schepen (strandrechten noemde de Balinezen het) te beëindigen. In dat laatste jaar kwam het grootste deel van het koningshuis om in een rituele zelfmoordaanval en werd hun paleis verwoest.

In 1860 werd toen het overgebleven lid van de familie, Ki Gusti Ngurah Ketut Djlantik door de Nederlanders tot koning van Buleleng aangesteld. Hij steunde de opstand tegen de Nederlanders in het nabijgelegen Banjar in 1868 en werd uiteindelijk in 1873 verbannen naar Padang. Formeel verloor het koninkrijk zijn zelfstandigheid pas in 1882, toen het onder rechtstreeks Nederlands bestuur kwam. Pas in 1929 benoemden de Nederlanders weer een regent en nieuwe Raja van Buleleng, namelijk diens kleinzoon Ki Gusti Putu Djlantik uit het Pandji Sakti geslacht.

Hij werd bekend als Anak Agung Putu Djlantik (anak agung = kleinkind). Hij renoveerde het Koninklijk Paleis wat er nu nog staat en stichtte samen met de Nederlanders de bibliotheek Gedong Kirtya op zijn terrein. Hij stierf in 1944 en werd opgevolgd door zijn oudste zoon Anak Agung Pandji Tisna, Raja (koning) van Buleleng/Singaraja, dit bleef hij formeel tot 1950 toen de nieuwe republiek Indonesië de koningshuizen afschafte. Hij was de eerste Balinese koning die zich bekeerde tot het christendom en toen hij in 1978 stierf, was hij ook de eerste Balinese koning die niet gecremeerd maar alleen begraven werd. Daarnaast was A.A. Pandji Tisna een bekend Balinees romanschrijver en de pionier van het toerisme naar Bali en 'grondlegger' van de toeristische badplaats Lovina, toen hij besloot om hier de eerste verblijfsaccommodatie te laten bouwen.

Raja A.A. Pandji Tisna was ook romanschrijver

Een kamer (=huis) van de laatste Raja.

De woonkamer (= huis) van de laatste Raja

Het Koninklijk Paleis van Singaraja "de Puri Agung Buleleng" ligt dicht bij de lontar bibliotheek "Gedong Kirtya", aan de Jalan Mayor Metra. De bibliotheek “Gedong Kirtya” vormt de enige bibliotheek ter wereld waar zich palmbladhandschriften (oude en heilige teksten in oud-Balinees op bladeren van de lontarpalm; Borassus flabellifer) bevinden. In de bibliotheek bevinden zich ook vele Nederlandstalige boeken over het toenmalige Indië.

Palmbladhandschriften van 400 jaar oud

Het Puri Agung is meerdere malen gerenoveerd en wordt nu mondjesmaat voor het publiek opengesteld. Bezoekers kunnen een aantal foto's van de Raja's (Koningen) van Buleleng zien in het oude huis, waar de laatste radja en zijn gezin woonde. De afstammelingen van de Raja's wonen hier nog o.a. een van de vier vrouwen van de laatste radja en ZKH Kroonprins Ngurah Ugrasena, kleinzoon van de laatste Raja van Buleleng, A.A. Pandji Tisna.

Zaterdagavond hebben wij afscheid genomen van onze vriend ‘Totok’ die we bijna iedere avond tegenkwamen. Grace en hij moesten natuurlijk uitgebreid op de foto en zijn dochter in Canada moest ook worden ingelicht!